„Arhitekt Milan Zloković i Vojvodina: nerealizovani projekti od 1928. do 1960. godine“

Izložba „Arhitekt Milan Zloković i Vojvodina: nerealizovani projekti od 1928. do 1960. godine“ biće otvorena u ponedeljak, 22. jula u 19 časova, u Galeriji Akademije umetnosti u Novom Sadu (Bulevar Mihajla Pupina 19)

Nastala u saradnji Fondacije Milan Zloković, Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, Muzeja grada Beograda i Galerije Akademije umetnosti Univerziteta u Novom Sadu, izložba „Arhitekt Milan Zloković i Vojvodina: nerealizovani projekti od 1928. do 1960. godine“, autora dr Nebojše Anteševića i Ilije Gubića, čini nastavak obeležavanja jubileja 125 godina od rođenja arhitekta Zlokovića. Ova izložba, koja će trajati do 2. avgusta, ujedno je i prva izložba projekata iz bogatog Zlokovićevog opusa u Novom Sadu.

Sređivanjem obimne zaostavštine arhitekta Zlokovića pronađeni su i sistematizovani arhivski materijali za više projekata za gradove i mesta u Vojvodini koji će biti prikazani na ovoj izložbi, a koji do sada u arhitektonskoj istoriografiji nisu bili predmet proučavanja ili nisu podrobnije analizirani i publikovani – Narodno pozorište u Novom Sadu (1928/1929, konkursni rad), Banska palata Dunavske banovine u Novom Sadu (1930, konkursni rad), Poslovna zgrada Akcionarskog društva za građenje kuća – palata „Habag“ (1930/1931, konkursni rad), Zgrada Nikole Tanurdžića – „Silesija“ u Novom Sadu (1931, konkursni rad), Turistički dom na Iriškom vencu (1932, konkursni rad), Sokolski dom u Vrbasu (1933, idejni projekat), Zakladna bolnica Stevana Semzea u Somboru (1934, projekat), Dom Jugoslovenskog učiteljskog udruženja u Novom Sadu (1934, konkursni rad), Kuća Slobodana Dragutinovića na Karašu (1936, idejni projekat), Spomenik palim borcima u Subotici (1946, konkursni rad), Zgrada Narodnog odbora Sreza Pančevo i Narodnog odbora Opštine Pančevo sa uređenjem trga (1957, konkursni rad) i Tehnološki fakultet u Novom Sadu (1960, konkursni rad).

Ovi projekti, iako nisu realizovani, svedoče o Zlokovićevom prosedeu koji je evoluirao od ar deko uticaja do racionalnih modernističkih rešenja proizašlih iz naučnih ispitivanja modularne koordinacije, odražavajući ujedno i tokove razvoja srpske moderne arhitekture u 20. veku. Stoga su izložena arhitektonska rešenja sagledana u odnosu na Zlokovićev celokupan opus i kontekst razvitka moderne arhitekture kroz konkursne raspise, narudžbine i razvoje urbanih sredina u Vojvodini.

Izložba, koju prati monografski katalog, realizuje se sredstvima Ministarstva kulture Republike Srbije i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture koji je svesrdno podržao pripremu izložbe i koji je izdavač kataloga.

Arhitekt Milan Zloković, istaknuti srpski stvaralac, naučnik i pedagog, rođen je 1898. godine u Trstu (Italija), u srpskoj porodici iz Boke Kotorske, gde je završio nemačku osnovnu školu i realku. Studije inženjerstva je započeo 1915. godine na Višoj tehničkoj školi u Gracu (Austrija). Po završetku Prvog svetskog rata dolazi 1919. godine u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, nastavivši studije  arhitekture na Odseku za arhitekturu Tehničkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, na kome je diplomirao 1921. godine. Od sredine 1921. do 1923. godine boravi u Parizu kao stipendista francuske vlade i Ministarstva prosvete Kraljevine SHS. Nakon povratka u Beograd Zloković postaje asistent na Odseku za arhitekturu Tehničkog fakulteta (kasnije Arhitektonski fakultet). Od tada je njegova profesionalna i nastavnička karijera trajala u kontinuitetu sve do smrti 1965. godine. Jedan je od osnivača Grupe arhitekata modernog pravca u Beogradu 1928. godine, zajedno sa arhitektama Branislavom Kojićem, Dušanom Babićem i Janom Dubovijem, i njen prvi predsednik. U periodu od 1952. do 1954. godine je bio dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Sedmojulsku nagradu Republike Srbije za životno delo dobio je 1963. godine.

Tokom četiri decenije Zlokovićevog aktivnog projektantskog rada nastalo je oko dve stotine i šezdeset projekata za objekte različitih namena, od kojih je šezdesetak realizovano, među kojima se ističu antologijska dela srpskog međuratnog modernizma – porodična kuća na beogradskom Neimaru, hotel Žiča u Mataruškoj Banji, Dečja univerzitetska klinika, zgrada auto salona i servisa FITA i porodične vile Šterić i Prendić u Beogradu, osnovna škola, danas gimnazija u Jagodini

Na inicijativu porodice arhitekta Zlokovića, 2016. godine je osnovana Fondacija Milan Zloković, s misijom da afirmiše ličnost i delo ovog istaknutog stvaraoca u okvirima nacionalne arhitektonske baštine i srpske kulture uopšte. Fondacija u svom programu ističe nekoliko osnovnih ciljeva koji se odnose na obradu, čuvanje i prezentovanje arhivske građe iz zaostavštine Milana Zlokovića, rasvetljavanje Zlokovićevog opusa koji do sada nije bio kritički analiziran, pružanje podrške istraživačima i staranje o izvedenim delima arhitekte Zlokovića, posebno onim koja imaju status spomenika kulture.

Želeći da dugogodišnje stvaralaštvo arhitekta Milana Zlokovića i segmente iz njegove obimne zaostavštine predstavi široj javnosti, da ih učini dostupnim za edukativne i naučne svrhe, Fondacija je 2020. godine postavila internet stranicu– www.milanzlokovic.org – na kojoj su prezentovani svi aspekti Zlokovićevog opusa (arhitektonsko stvaralaštvo, naučna istraživanja i likovni radovi), kao i pregled dosadašnjih istraživanja i naučne valorizacije njegove uloge u razvoju srpske arhitekture i kulture. Raznovrsne sačuvane materijale iz projektantskog, naučnog i likovnog stvaralaštva Fondacija stalno prikazuje i na svojoj Instagram stranici.

Opisi i izvori ilustracija